Türkçe ismi : Dut Kabuklu Biti
Bilimsel ismi: Pseudaulacaspis pentagona (Targ.-Tozz.) (Homoptera: Diaspididae)
Taksonomisi:
Domain: Eukaryota
Kingdom: Metazoa
Phylum: Arthropoda
Subphylum: Uniramia
Class: Insecta
Order: Hemiptera
Suborder: Sternorrhyncha
Superfamily: Coccoidea
Family: Diaspididae
Genus: Pseudaulacaspis
Species: Pseudaulacaspis pentagona
Uluslararası yaygın isimleri:
- English: peach scale; West Indian peach scale; white peach scale; white scale
- Spanish: cochinilla algodonosa; escama de flecos (Colombia)
- French: cochenille du mûrier; kermès du mûrier
- Russian: tutovaya schitovka
- Portuguese: cochonilha branca da amoreira
Ülkelere göre yöresel isimleri:
- France: chermes des murier; cochenille des murier
- Germany: Mandel-Schildlaus; Maulbeer-Schildlaus
- Hungary: eperfa pajzstetu; Japán pajzstetu
- Italy: cocciniglia bianca del gelso e del pesco
- Japan: kuwa-kaigaramusi
- South Africa: wit perske-dopluis
- Spain: cochinilla blanca del duraznero; escma de fleccos; piojo blanco del moral y melocotonero; piojo de la morera
- Türkiye: dut kabuklu biti; dut kosnili
Nasıl bir böcektir ?
Dişi kabuğu 2,0-2,5 mm çapında dairemsi dış bükey ve kirli beyaz renklidir. Kabuk altında bulunan dişi armut biçiminde ve turuncu sarı renktedir. Dişi kabuğu altında görülen yumurtalardan pembemsi-turuncu olanlardan dişi bireyler, sarımsı beyaz olanlardan ise erkek bireyler oluşur. Erkekler dişilere benzemez, kabukları boru biçiminde ve beyaz renklidir. Erkeklerde bir çift kanat bulunur. Ancak ağır hareketli olup fazla uçmazlar, beslenmez ve döllendikten sonra ölürler.
Nasıl yaşamaktadır ?
Kışı, döllenmiş dişi durumunda geçirirler. İlk larvalar nisan-haziran ayları arasında görülür. İkinci döl ise temmuz ayında görülür. İkinci dölün dişi bireylerinin bir kısmı döllenmiş dişi olarak kışlamaya girerken, büyük bir bölümü eylül ayından itibaren üçüncü dölü verir. Larvalar genellikle kalın dallarda yerleşirler fakat yüksek yoğunluklarda ince dallarda sıvama hale gelebilirler. Bir dişi ortalama 100 yumurta koyar.
Nasıl zararlı olmaktadır ?
Zararlı, sıvama halde bulunduğu dalların, daha sonra da ağacın tümünün kurumasına yol açar. Şeftali ağaçları Dut kabuklu biti zararına karşı çok duyarlıdır. Larvaları şeftali meyvelerinde zarar yaparak ürünün satış değerini düşürür.
Konukçuları nedir ?
Polifag bir zararlıdır. Dut ve şeftali ağaçlarının başlıca zararlısıdır. Kayısı, badem, ceviz, kavak, söğüt, gül, elma, erik, kivi, kiraz, şimşir, leylak, sardunya, top akasya, ve at kestanesidir.
Mücadelesi:
Budama ve tel fırçalarla mekaniksel mücadele yapılabilir. İlaçlama gözler açılmadan önce kışlık yağlarla yapılır. kış mücadelesi, popülasyonu ancak %50-70 oranında azaltır. Populasyon düşürülmediği taktirde 2. ve 3. döle karşı yazlık mücadele yapılır. İlaçlamalara ilk larva çıkışında başlanır ve ilacın etki süresi dikkate alınarak ikinci ilaçlama yapılır. Dutlarda yaz ilaçlaması sadece ikinci döle karşı yapılmalı, birinci döle karşı ilaçlama yapılmamalıdır.
Biyolojik mücadele olarak Encarsia diaspidicola (Hymenoptera:Aphelinidae) türü kullanılmaktadır.
