Elma Acı Çürüklük Hastalığı (Glomerella cingulata) (imp:Colletotrichum gloeosporioides)

Türkçe ismi: Elma acı çürüklük

Genel ismi: Antraknoz 

Uluslararası bilinen isimleri: 

• English: anthracnose of cinnamon; anthracnose tear-stain; black spot of fruit; brown blight (of coffee and tea); dieback (citrus); fruit rot; ripe rot of pepper; stem canker; tear stain
• Spanish: antracnosis de la berenjena; antracnosis del chile verde; chancro del sauce; cocoteo de la cebolla
• French: anthracnose de l’aubergine; anthracnose du piment; chancre noir du saule

Yerel bilinen ismi: 

• Germany: Schwarzer: Weide Krebs

Bilimsel Adı:  Glomerella cingulata ,    imperfect: Colletotrichum gloeosporioides

Taksonomisi:

Domain: Eukaryota

    Kingdom: Fungi

        Phylum: Ascomycota

            Subphylum: Pezizomycotina

                Class: Sordariomycetes

                    Subclass: Sordariomycetidae

                        Family: Glomerellaceae

                            Genus: Glomerella

                                Species: Glomerella cingulata

Elma yetiştirilen bölgelerde her zaman rastlanabilen hastalıklardan birisi acı çürüklüktür. Acı çürüklüğün tadını elma yiyen her insan tesadüfen tatmıştır. Ağaçtaki bir elma, bu hastalığa yakalanabildiği gibi depoda da yakalanabilir. Depolanmış ve beklemiş elmalarda hastalık daha çok görülür.

Glomerella cingulata –  Elma acı çürüklük hastalığının tasviri

Nasıl bir hastalıktır ?

Patojen sürgünler üzerinde 2–6 cm uzunluğunda çökük lezyonlara ve yüzeysel kabuk yanıklıklarına neden olur. Lekelerin kenarları düzensiz biçimde çatlar. Meyvede ise hastalık çukur kahverengi bir leke şeklinde başlar. Gittikçe büyüyen leke meyvenin bir kısmını kaplayabilir. Lekenin üstü önce düzdür. Düz kısım üzerinde kahverengi veya daha açık renkli spor kitlesi gelişir. Bunlar tipik bir biçimde konsantrik halkalar oluşturan acervuli püstülleridir. Meyve bahçesinin koşullarında bu spor kitlesi, lekeye önceleri pembe veya krem renk verdiği halde sonunda renk gri veya daha çok siyaha döner. Leke yaşlandıkça renk koyulaştığı gibi meyve yüzeyinde içeriye doğru bir çökme olur. Bu çökme oldukça tipik bir belirtidir.

Elma ağaçlarının enfeksiyon kaynağı olarak:

1. Devamlı kaynaklar; Kabuktaki nekrozlu lekeler, don plakları, ölmüş dal kısımları, meyve tablası, hasat ve budama yaraları, yaprak, sap ve toprağa bırakılan budanmış dal parçalarıdır. Buralarda etmenler bir yıl ve daha uzun süre yaşarlar ve spor üretirler.
2. Geçici kaynaklar; Meyve mumyaları, yaprak nekrozları ve tomurcuk pullarıdır. Bu yerler etmenin yalnız kışlamasına hizmet eder veya vejetasyon periyodu sırasında enfeksiyon zincirinin ara halkasını oluşturur.

Enfeksiyon kaynağı olarak tek tek hastalık ocaklarının önemi farklıdır. En önemlisi ağaçtaki meyvelerin durumu ve sayısıdır. Primer inokulum kaynağı siyah çürük ve mumyalı meyvelerde oluşan acervulus’tur. Bunlar sadece mumyalaşarak ağaçta kalmış veya yere düşmüş meyvelerde değil aynı zamanda dallarda hastalığın oluşturduğu kanser yaralarında da bulunur. Böylece kışı daha çok stromatik misel ile geçiren fungus ilkbaharda konidi vermeye başlar. Düzenli biçimde oluşan konidiler nemli havalarda spor yataklarından ayrılırlar ve yağmur, rüzgâr ile yakınlarındaki dokuları enfekte ederler. Uzak enfeksiyonlar ascosporla olur. Apotheciumlar toprağa yakın yerlerde en iyi gelişir. Patojen meyveleri çiçeklenme ve hasat arasında enfekte eder.

Depolamada hastalık çok yıkıcı olur. Meyveler için enfeksiyon tehlikesi yağışlı Temmuz ve Ağustos ayları veya sonbaharda nemli, sisli havalardır. Meyveler üzerinde konidiler hiçbir görünür zarar meydana getirmeksizin uzun süre lentisellerde gizli kalır. Depolama sırasında meyveler olgunlaşınca zarar ortaya çıkar. Bu Hastalık elmadan başka, fasulye, soğan, buğday, domates ve tohumlarda çökerten olarak da görülmektedir. 

Glomerella cingulata –  Elma acı çürüklük hastalığının yaşam çemberi

Hastalıkla Mücadele

Kültürel Mücadele

Primer inokulum kaynağı olan hastalıklı meyveler kanserli ve nekrozlu kabuk kısımları dikkatlice uzaklaştırılmalıdır. İnce dal ve zayıflamış kalın dallarda kabuk nekrozları görüldüğünde en iyisi tümden veya en azından hasta yerin beş cm altından kesilmelidir. Budama yaralarından etmenin girişini etkilemek için kesilen yerler hemen ve dikkatlice bir yara macunu veya benzeri ile kapatılmalıdır. Budama enfeksiyon tehlikesinin yüksek olduğu sonbaharda değil olduğunca geç kışta kuru havada yapılmalıdır. Gloesporium budanan odun kısmında kolay ve hızla sporlandığından kesilen dallar yakılmalıdır.

Kimyasal Mücadele; Vejetasyon periyodu esnasında organik fungusitlerle koruyucu ilaçlar yapılmalıdır. Bunun için infeksiyon tehlikesinin yüksek olduğu Ağustos ve Eylül aylarında spesifik etkili fungusitlerle  10 günlük aralıklarla hasada 8 gün kalana kadar ilaçlama yapılmalıdır. Ayrıca kırmızı örümceklerde bu hastalığı taşıdığından kırmızı örümcek faktörünü de unutmayınız. 

Tomurcuklar açılmadan kısa bir süre önce DNOC’lu preparatlarla yapılacak ilaçlamalar hastalık ocaklarındaki etmenin sporlanmasını engelleyeceğinden inokulum potansiyeli azalır.

Ne yazık ki bu hastalığa karşı alternatif mücadele bulunmuyor, şimdilik en etkili çözüm kimyasal mücadele ile olmaktadır.

[mk_blockquote style=”quote-style” font_family=”none” text_size=”12″ align=”left”]Bu hastalıktan korunmak için ya da elmanın daha uzun dayanması için depolanan elmaları parafinle kaplama metodu ortaya çıkmıştır. Pazarlama stratejisi olarak işe yaramaktadır ; Ama evinize aldığınız elmalar parafinli olabilir dikkat edin !  [/mk_blockquote]